YENİLER >

Kedilerde Lösemi - Nedir, Ne Değildir? Yanlış İsim, Yanlış Algı Sadece Lösemi Değil, Çok Daha Fazlası...

İsminden dolayı ülkemizde ve dünyada en çok yanlış anlaşılan kedi hastalıklarından biri, kedi lösemi virüsü yani FeLV (Feline Leukemia Virus – Kedi Lösemi Virüsü)’dür. İlk kez 1964 yılında tanımlanan bu virüsün, o dönemde kedilerde yalnızca lösemiye yol açtığı düşünülüyordu. Ancak zamanla anlaşıldı ki bu sadece buzdağının görünen kısmıydı. FeLV’in asıl etkisi bağışıklık sistemini baskılamak ve çökertmektir. Bu nedenle virüs sadece lösemiye değil, çok farklı ve ölümcül tablolara da yol açar.

1986 yılında geliştirilen aşının “lösemi aşısı” olarak tanıtılması, bu yanlış algının günümüze kadar taşınmasına neden oldu. Oysa altını kalınca çizmek gerekiyor: Kedi lösemi virüsü asla sadece lösemi hastalığına yol açmaz.

Hastalık Hakkında ve Testin Önemi

FeLV en çok salya yoluyla bulaşır. Mama ve su kabını paylaşmak, birbirini yalamak, tüy bakımı sırasında temas ya da ısırıkla virüs kolayca geçebilir. Anne kedi yavrularına da aktarabilir. Bu yüzden sokak kedilerinde yayılımı hızlıdır.

Her kedi enfeksiyona farklı yanıt verir. Bazıları virüsü baskılar ve hiç hastalık gelişmez. Bazıları virüsü gizli taşır, yıllar sonra bağışıklık zayıfladığında tablo ortaya çıkar. En ağır senaryoda ise bağışıklık ve kemik iliği tamamen çöker, kedi ağır enfeksiyonlar ve kansere açık hale gelir.

Klinik belirtiler çok geniştir: ağız ve diş eti iltihapları, deri enfeksiyonları, tekrarlayan solunum yolu hastalıkları, iştahsızlık, kilo kaybı, anemi, sarılık, ishal ve zatürre en sık karşılaşılanlardır. Lenfoma ve lösemi de zamanla gelişebilir.

Testin Önemi

FeLV aşısı yapılmadan önce mutlaka hızlı test ile kedinin virüs taşıyıcısı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Çünkü enfekte bir kediye aşı yapmak hiçbir fayda sağlamaz, hastalığın seyrini değiştirmez. Tarama testinde pozitif çıkan kediler mutlaka doğrulama testleriyle – örneğin IFA (Immunofluorescence Assay – İmmünofloresan Testi) veya PCR (Polymerase Chain Reaction – Polimeraz Zincir Reaksiyonu) – yeniden değerlendirilmelidir.

Bu nedenle test, FeLV ile mücadelede ilk adımdır. Aşı sadece FeLV negatif kedilere uygulanmalıdır.

Dünyadaki Aşılama Sistematiği

AAFP (American Association of Feline Practitioners – Amerikan Kedi Hekimleri Birliği) ile Avrupa’daki ABCD (Advisory Board on Cat Diseases – Kedi Hastalıkları Danışma Kurulu) ve ISFM (International Society of Feline Medicine – Uluslararası Kedi Hekimliği Topluluğu) benzer çizgide birleşiyor. İlk aşı 8–9 haftalıkken yapılır, 3–4 hafta sonra ikinci doz uygulanır. Bundan sonrası kedinin risk durumuna göre belirlenir.

Evden hiç çıkmayan, başka kedilerle teması olmayan ve FeLV negatifliği testle doğrulanmış kedilerde yıllık tekrar şart değildir; 2–3 yılda bir hatırlatma dozu yeterli kabul edilir. Ama dışarı çıkan, barınak veya bahçeli ortamda yaşayan, yeni kedilerle temas ihtimali olan kediler için yıllık tekrar hâlâ altın standarttır.

Türkiye Koşullarında Neden Yıllık Tekrar?

Türkiye’de sokak kedilerinin çokluğu ve kontrolsüz temaslar nedeniyle risk Batı ülkelerine kıyasla çok daha yüksektir. Bu nedenle bizde yıllık tekrar halen en güvenli ve koruyucu uygulamadır. Ancak yalnızca evde yaşayan, FeLV negatifliği testle doğrulanmış, dışarı çıkmayan kedilerde 2 yılda bir hatırlatma dozu da pratikte yeterli olabilir.

Aşı tam koruma sağlamasa da enfeksiyonun ağır seyretmesini engeller ve ölümcül komplikasyonlara karşı önemli bir kalkan oluşturur.

Dr. Tarkan Özçetin

Cat Hospital – Başhekim

Kaynaklar

Jarrett W, Crawford EM, Martin WB, Davie F. (1964). Leukemia in the cat: a virus-like particle associated with leukemia (lymphosarcoma). Nature, 202:567–568.

Hardy WD Jr, Hess PW, MacEwen EG, et al. (1976). Biology of feline leukemia virus in the natural environment. Cancer Research, 36(2):582–588.

Levy J, Crawford C, Hartmann K, Hofmann-Lehmann R, Little S, Sundahl E, Thayer V. (2008). American Association of Feline Practitioners’ feline retrovirus management guidelines. J Feline Med Surg, 10(3):300–316.

ABCD (Advisory Board on Cat Diseases – Kedi Hastalıkları Danışma Kurulu) & ISFM (International Society of Feline Medicine – Uluslararası Kedi Hekimliği Topluluğu). (2022). Feline leukaemia virus infection guidelines. Journal of Feline Medicine and Surgery, 24(7):669–684.

Hofmann-Lehmann R, Cattori V, Tandon R, et al. (2007). Vaccination against the feline leukemia virus: outcome and response categories and long-term follow-up. Vaccine, 25(30):5531–5539.

Hartmann K. (2012). Clinical aspects of feline retroviruses: a review. Viruses, 4(11):2684–2710.

Westman ME, Norris JM, Malik R, et al. (2019). The epidemiology of feline leukaemia virus in Australia: A review. Pathogens, 8(3):105.

01/09/2025