YENİLER >

Kedi Tüyünden Kist Olmaz, Ölüm Hiç Olmaz, Korku Yayan Yalan Haberlere Dikkat!

Son günlerde sosyal medyada tüm hayvanseverleri endişelendiren bir haber dolaşıyor:

“Akciğerine kedi tüyü kaçan kişi yaşamını yitirdi…”

Manşet büyük, korku daha da büyük.

Ama gerçek? Tam anlamıyla uydurma.

Kedi, köpek tüyü ne bir bakteri, ne bir virüs, ne de bir parazit taşır. Canlı değildir. En fazla solunum yollarında tahrişe neden olabilir.

Alerjik bünyelerde öksürük, hapşırık yapabilir ama enfeksiyon yaratmaz, hiçbir şekilde insanlarda ölüme yol açmaz!

Bu tür haberler bilimsellikten uzak, sorumsuzca yazılmış ve toplumda hayvanlara karşı korku ve nefret oluşturmaya hizmet eden içeriklerdir.

Bu tür yalan yanlış haberler yüzünden insanlar kedi, köpek tüyünden, kediden, köpekten korkar hale geliyor.

İşte bu noktada işin aslını anlatmak şart oldu...

Kedilerde görülen en yaygın parazitler Dipylidium caninum ve Taenia taeniaeformis adlı tenyalar (şerit solucanları)dır.

Dipylidium, enfekte bir pirenin yutulmasıyla bulaşır. Yani parazit varsa, pire de vardır.

Taenia taeniaeformis ise genellikle fare avlayan kedilerde görülür. Yani kedinizde pire yoksa ve fare yakalayıp yemiyorsa risk yok denecek kadar azdır.

Bu tenyalar uzun, yassı, şerit şeklindedir. İnce bağırsakta yaşarlar.

Vücutları “segment” denen çok sayıda küçük halkanın birleşiminden oluşur.

Olgunlaşan segmentler ana gövdeden ayrılır ve dışkı yoluyla dışarı atılır.

Bu parçalar zaman zaman kedinin anüs çevresinde, yatağında ya da dışkısında gözle görülebilir. Beyaz renktedir, pirinç tanesini andırır.

Eğer kedi çok sayıda parazitle enfekte olmuşsa, kilo kaybı, halsizlik, anüsünü yere sürtme, kaşınma gibi belirtiler görülebilir.

Yavru kedilerde ağır enfeksiyonlar ölümcül olabilir. Ama erişkin kedilerde bu çok nadirdir.

Tedavisi basittir. Doğru ilaçla kısa sürede çözülür.

Gelelim en can alıcı soruya...

Peki bu parazitler insanlara bulaşır mı?

Dipylidium’un insana geçmesi için enfekte bir pirenin kazayla ağız yoluyla yutulması gerekir. Yani tüyü değil pireyi yutmak ve o pirenin de enfekte olması gerekiyor.

Bu da yalnızca çok küçük çocuklarda, bebeklerde nadiren görülmüş vakalarla sınırlıdır.

Taenia taeniaeformis’in insana bulaştığı ise çok çok daha azdır. Dünyada, literatürde, birkaç vaka ile sınırlıdır.

Üstelik her iki durumda da insandaki belirtiler hafiftir: karın ağrısı, ishal, anal bölgede kaşıntı gibi…

Yani ne kedi tüyü, ne dışkısındaki parazit size ölüm getirmez, nerdeyse hasta bile etmez.

Peki asıl risk nedir?

Asıl risk, kedilerle alakası olmayan bir başka hastalıktır:

Kistik Ekinokokkoz, halk arasında bilinen adıyla kist hastalığı.

Etkeni ise Echinococcus granulosus ve Echinococcus multilocularis adlı tenyalar.

Bu parazitin erişkin formu köpeklerin bağırsaklarında yaşar.

Dışkı yoluyla çevreye yayılan yumurtalar, insanlar tarafından ağız yoluyla alındığında; karaciğer, akciğer, beyin gibi organlara yerleşip yıllar içinde kist oluşturur.

Kistler büyür, organ fonksiyonlarını bozar, bazen ameliyatla çıkarılması gerekir.

1990–2007 yılları arasında yalnızca Türkiye’de, bu hastalıktan ameliyat edilen hasta sayısı 52.124 olarak bildirilmiştir.

Bu sayı sadece kayıt altına alınan vakaları kapsar. Gerçek sayının bunun çok üzerinde olduğu düşünülmektedir.

Bulaş zincirinde genellikle koyun gibi çiftlik hayvanları ara konaktır.

Köpeklerin çiğ sakatatla beslenmesi ve dışkı kontrolünün yapılmaması, antiparazit ilaçlarının düzenli kullanılmaması bu zinciri tamamlar.

İnsana bulaşın yolu da, bu yumurtaların dışkıdan sonra ağız yoluyla alınmasıdır. Düzenli olarak parazit ilaçları verilen, çiğ sakatat yemeyen köpeklerin hastalığı yayma, sahipleri daha doğrusu yakınları için risk oluşturma ihtimali yoktur.

Burada suçlu köpekler değildir.

Suç, ihmaldedir. Bilinçsizliktedir. Eğitim eksikliğindedir.

Kontrolsüz sakatat kullanımı ve halk sağlığına dair farkındalık eksikliği bu sorunun temelidir.

Kedi, köpek tüyü ne öldürür, ne de hasta eder.

Hastalık getiren, bilgisizliktir.

Korkulacak olan kediler, köpekler değil, cehalettir, yanlış bilgiyle yönlendirilen önyargılardır.

Dr.Tarkan Özçetin

KAYNAKLAR

1. Urquhart GM, Armour J, Duncan JL, Dunn AM, Jennings FW. Veterinary Parasitology. 2nd ed. Blackwell Science Ltd; 1996.

2. Bowman DD. Georgis’ Parasitology for Veterinarians. 10th ed. Elsevier; 2014.

3. Taylor MA, Coop RL, Wall RL. Veterinary Parasitology. 4th ed. Wiley-Blackwell; 2015.

4. Eckert J, Gemmell MA, Meslin FX, Pawlowski ZS. WHO/OIE Manual on Echinococcosis in Humans and Animals: A Public Health Problem of Global Concern. WHO; 2001.

5. Moro P, Schantz PM. Echinococcosis: a review. Clin Microbiol Rev. 2009;22(1):127–149. doi:10.1128/CMR.00012-08

6. Craig PS et al. Prevention and control of cystic echinococcosis. Lancet Infect Dis. 2007;7(6):385–394.

7. Jenkins DJ, Romig T, Thompson RCA. Emerging echinococcosis: epidemiology, diagnostics and transmission patterns. Parasitology. 2005;131:S43–S61.

8. Deplazes P et al. Zoonoses: Echinococcosis. Int J Parasitol. 2004;34(11):1333–1346.

9. Torgerson PR, Macpherson CNL. The socioeconomic burden of parasitic zoonoses: global trends. Vet Parasitol. 2011;182(1):79–95.

10. Thompson RCA. Biology and systematics of Echinococcus. Adv Parasitol. 2006;60:145–176.

11. Macpherson CNL. Human behaviour and the epidemiology of parasitic zoonoses. Int J Parasitol. 2005;35(11-12):1319–1331.

12. Loosli CG, Robertson RG. The Tapeworms of Man. Am J Trop Med Hyg. 1953;2(6):1077–1082.

13. World Health Organization. Echinococcosis - Fact Sheet. WHO; 2020. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/echinococcosis

14. OIE Terrestrial Manual. Chapter: Echinococcosis/Hydatidosis (Echinococcus granulosus). Paris: World Organisation for Animal Health (OIE); 2019.

15. Şimşek S, Çeltek MA. Türkiye’de İnsanlarda Görülen Kistik Ekinokokkozis Olguları (2001–2010). Türkiye Parazitol Derg. 2012;36(3):142–147.

16. T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye’de Kistik Ekinokokkoz Hastalığı Epidemiyolojisi (1990–2007) Raporu. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Zoonotik Hastalıklar Daire Başkanlığı; 2008.

17. Yılmaz H, Bostan N, Aktaş O. Kedilerde Dipylidium caninum Enfeksiyonu ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi. 2014;28(2):105–109.

08/08/2025