YENİLER >

Görme Engelli Öğretmen, ‘Angel’ ile Artık Daha Özgür

Görme yetisini 20 yıl önce kaybeden tarih öğretmeni Havva İpek Yener’in hayatına rehber köpeği Angel girdikten hayatı değişti. 35 yaşında ki Yener’in engel tanımayan bir köpeği var. Onunla gezmenin, özgür olmanın tadını çıkartıyor.

Çocuk yaşlarda görme yetisini kaybeden Havva İpek Yener hayatla mücadelesine hep devam etti. Başarılı bir öğrenci olan Yener 15 yaşında kaybettiği görme yetisine rağmen Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi'ni başarıyla tamamladı.Tarih öğretmeni olduktan sonra evlenip, çocuk sahibi olan Yener, rehber köpek sahiplenmek istedi.Rehber Köpekler Derneği aracılığıyla ‘Angel’ isimli bir rehber köpek sahiplendi. Yener’in hayatı Angel’den sonra değişti. Artık özgürce Angel’in yardımıyla dolaşabiliyor, öğretmenlik hayatına daha kolay devam edebiliyordu.

Tarih öğretmeni Yener, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tavuk karası hastalığının ardından görme yetisini yavaş yavaş kaybettiğini açıkladı. Yener, "Ben yıllar önce çok araştırmıştım. Yurt dışında rehber köpek vardı ancak paranızla da sahip olamıyordunuz. Çünkü Türkiye şartlarında yetişip, eğitim alması gerekiyordu. Hemen derneğe başvurumu yaptım. Ön görüşme yaptık. Uygun köpek ile uygun görme engelliyi eşleştirebileceklerini söylemişlerdi. Bu heyecanımı öğrencilerimle paylaştım. Çok mutlu oldular. Ameliyat olacakmışım ya da gözüm açılacakmış kadar mutlu oldular. Onların o kadar güzel kalbi var ki onların güzel enerjileri sayesinde ben Angel'a kavuştum." diyerek ekledi.

Angel’den sonra hayatı değişti

Eşinden büyük destek gören Yener, yaşadıklarıyla iş hayatında zorlandığını ifade etti. Baston kullanmak zordu Angel hayatını değiştirdi. Bununla ilgili Yener şu sözleri söyledi: “Angel ile 3-4 aydır beraberiz. Beyaz baston bağımsızlık sembolü bizim için ama bir engele temas ettikten sonra anlayabiliyorsunuz. 5 dakikalık mesafeyi beyaz bastonla 10 dakikada gidebiliyorsunuz. Daha yavaş hareket etmek zorunda kalıyorsunuz. Rehber köpekle böyle bir durum söz konusu değil. O zaten içgüdüsel olarak sizin de önünüze bakmış oluyor. Yani kendi yürürken sizi de kontrol etmiş oluyor. O nedenle daha hızlı hareket etmiş oluyorum. Bir araba geldiğinde, o zaten karşıdan fark edebiliyor ben de kenara çekilebiliyorum ya da sağda solda park eden araçlar var, onları fark ettiğinde çekilebiliyor ama ben bastonumla temas ettikten sonra fark edebiliyorum."

Artık kimsenin yardımına ihtiyaç duymadan Angel’le her yere gidebiliyor, doyasıya özgürlüğün tadını çıkartıyor. Yener, "Birisi size 'Yardımcı olabilir miyim?' diye sorduğunda, 'Hayır. Ben Angel'le birlikte yürüyebilirim.' demenin tadı bile çok başka. İnsanın kendisine olan güveni artıyor. Özellikle pandemi dönemi için söyleyebilirim. Bir başkasının dışarıda koluna girmek zorunda kalıyorsunuz. Sadece benim için değil, karşı tarafı da tedirgin etmek istemem. Ben kendim de tedirgin oluyorum. O yüzden, yaşayarak gördüm. Rehber köpeklere sahip olmanın keyfi çok başka." ifadelerini kullandı.

Bunu yaparken bir hayvanın sorumluluğunu alabilmek gerektiğini vurgulayan Yener, rehber köpeklerin robot olmadığını, onlara komut vererek, her istenilen yere götürmesini beklememek gerektiğini bildirdi.

Angel belirli eğitimlerden geçti

Rehber köpek eğitimleri 8-10 haftalıkken başlar 3-6 ay sürer ve sonrasında gönüllü ailelerle buluşturulur. Rehber Köpek ve Hareketlilik Eğitmeni Burcu Bora, ”Örneğin koltuğa çıkılması yasak. Sadece kendi yemeğini yiyecek, bazı komutları öğrenmesi gerekiyor. Tuvalet alışkanlığı edinmesi gerekiyor. Sosyalizasyon çok önemli. Çünkü her görme engellinin hayatı farklı olduğu için kafe, restoran, AVM gerekirse otobüs durağında bekleme, metroya girme gibi çeşitli şeyler yapıyoruz. Bu, köpeğimiz 15-16 aylık olana kadar sürüyor. 2 haftada bir gönüllü ailelerimizi düzenli olarak ziyarete gidiyorum, 'Bir gelişme var mı, gerileme var mı?' diye. Daha sonra benimle çalışmaya başlıyor köpeklerimiz. 3-6 ay benimle oluyor. Bu süreçte titizlikle çalışıyoruz çünkü görme engelli ile eşleştireceğiz ve dört dörtlük olması gerekiyor köpeklerimizin’’ dedi.

Kayışla yürümenin ve tasmanın çok önemli bir faktör olduğunu vurgulayan Bora; kendisininde görme engelli yürüyüş yaptığını belirtti, "Elimde beyaz baston ve görev tasmasıyla gözlerim kapalı yürüyorum. Köpeğin benim görme engelli olduğumu anlaması ve beni ona göre yönlendirmesi gerekiyor. 'Engellerden geçiriyor mu? Yavaş veya hızlı yürüyor mu? Bıraktığımda geri geliyor mu?' gibi çalışmalar yapıyoruz. Burada görme engelinin özellikleri çok önemli. Boyu, kilosu, yürüyüş hızı, hareketliliği var mı? Sosyal mi yoksa orta sosyal mi? Bunlara bakıyoruz ve köpeğimizi ona göre eşleştiriyoruz."

Bora, eşleştirme sürecinde görme engellilerin merkeze geldiğini 3 metotlarının olduğunu belirtti. Bu sürecin ardından köpekle klinik merkezinde konaklandığını aktaran Bora, şunları aktardı:
"Görme engelli kişi, 4-5 gün orada da köpekle yaşamayı öğreniyor. Daha sonra 'go home' dediğimiz eve gitme var. Kendi başına evde yaşamaya başlıyor. Kendi mamasını evde kendi veriyor. Kendi hayatına adapte olması için bir ay beraber çalışıyoruz. Benimle haftada 3-4 gün görüşüyorlar. Geri kalan günlerde kendi başlarına hayata tutunmalarını istiyoruz. Beraber yaşamalarını istiyoruz. Bu eşleşme bittikten sonra da her sene aynı gün düzenli olarak kontrollerimizi yapıyoruz. Ama görme engellimiz isterse 3 ay içerisinde bir sorun olduğunda veya bir şeye ihtiyacı olduğunda eğitmen olarak hemen yardıma koşuyoruz. Mama ve veteriner masraflarını derneğimiz karşılıyor. Rehber köpeklerin sakin olması, çalışkan olması ve yeni şeyleri öğrenmeye açık olması gerekiyor. Şu anda 5 rehber köpeğimiz var. Her köpek, rehber köpek olmaya uygun olmadığı için ince eleyip sık dokuyoruz."

Kaynak: AA